ЯҢЫ ЙЫЛ БҮЛӘГЕ

ЯҢЫ ЙЫЛ БҮЛӘГЕ

Гөлсибәр, ниһайәт, йорт эштәрен бөтөрөп, үҙ бүлмәһенә инеп, көҙгө ҡаршыһына ултырҙы. Болоттай ҡабарып торған ҡара сәстәрен ысҡындырып, битенең макияжын лосьон менән һөртөп алды. Бер тын көҙгөләге үҙенә иғтибар менән ҡарап ултырғандан һуң, аҡҡош мамығылай күпереп торған түшәгенә барып ятты.

– Аллаға шөкөр, бөгөнгө көнөм дә имен-аман ғына үтеп китте, – тип һөйләнде ыңғайында, – Эй Хоҙайым, доға ла уҡый белмәйем, исмаһам, – тип үҙ-үҙен шелтәләп тә алды. – Хоҙайҡайым, инде һорана-һорана теңкәңә тейеп бөткәнмендер... Кемем бар?! Һәр кемдең үҙ ҡайғыһы башынан ашҡан, тигәндәй, күҙ төбәп кемгә барайым да кемгә һөйләйем хәлдәремде... Асыуланһаң да, нитһәң дә – һинең ихтыярың, ҡаршы өндәшергә хаҡым юҡ...

Гөлсибәр, тәҙрәгә йылмайып ҡарап торған тулған ай менән күҙгә-күҙ ҡарашып, уйҙар диңгеҙенә сумды. Ошо уйҙарҙан ҡотолоп, ятыу менән йоҡлап китһәң икән дә ул... Ҡотолоп буламы һуң уларҙан?! Унан кире, минең уйҙарымды бүтән кем уйлаһын, ти. Ана, өлкән улы, бөгөн көтмәгәндә өйләнергә ниәте барлығын әйтеп һалды. Үәт һин аны, шилманы, тормошланыуы анһат тип уйлай микән?.. Ә бәләкәсе, шул шаянлығы арҡаһында инде, бөгөн йәнә көндәлегенә шелтә яҙҙырып алып ҡайтҡан.

– Әсәй, бушҡа башыңды ауырттырма, – ти ул. – Подумаешь, Айгөлдөң сәсенән тартҡанмын, Илгизде ҡыҙҙар бәҙрәфенә индереп бикләгәнмен...

Йә, ярай, иртәгә йәнә эшкә... Гөлсибәр икенсе ҡабырғаһына әйләнеп ятты. Тик күҙендә йоҡо тигән нәмәнең әҫәре лә юҡ.

– Эй Хоҙайым, бөтә һынауҙарға ла бирешмәм, тик донъялар ғына имен торһон, балаларым һау-сәләмәт, бәхетле, оҙон ғүмерле, тәүфиҡлы булһындар. Үҙҙәренә яҡшы тормош иптәштәре табып, ғаиләләнеп, тигеҙлектә, байлыҡта йәшәһендәр. Үҙемә ейән-ейәнсәрҙәр һөйөү бәхете тейһен... – тип үҙ алдына һөйләнеүен дауам итте ул. – Ә үҙемә Хоҙай Тәғәләнең ҡөҙрәте менән сәләмәт булып, ошо бәхеттән ҡалмаһам, үлем түшәгендә оҙаҡ ятмаһам, миңә ни ул башҡа бер нимә лә кәрәкмәй. Бәрәкалла, бәрәкалла! Мин, ҡырҡты саҡ аша атлап үткән алмалай ҡатын, һикһән йәштәге ҡарсыҡ кеүек нәмә һөйләп ятам? Мин үҙемде бер ҙә ҡарт тоймайым. Йәшерен-батырын түгел, яратылым, яратылғым да килә лә бит, тик әлегә мәле етеңкерәмәгән, ахыры... Балалар ни улар бөгөн бында, иртәгә тегендә, тигәндәй, ҡанаттары нығындымы, ояһын ташлап, осоп сығып киткәнен күрмәй ҙә ҡалырһың... Шунан, бер ауыҙың бешкәс, һыуыҡ сәйҙе лә өрөп ҡабаһың, тигәндәй, кем белә, Хоҙай Тәғәлә тағы ла ниндәй көтөлмәгәнлектәр әҙерләгәнен. Ана, йыраҡ йөрөргә түгел, күршеһе Сөмбөл, шулай яңғыҙ ҡалмайым тип, бер ир индергән ине, ике ай ҙа тора алманылар. Йәшерен-батырын түгел, йүнле ир яңғыҙ була тиме ни? Бәләләренән баш-аяҡ...

Гөлсибәр хуш еҫ аңҡып торған түшәктәренең береһен баш аҫтына һалып, икенсеһен ҡосаҡлап, рәхәтләнеп йоҡлап китте.

Шулай һәр көн бер үк нәмә ҡабатланып, ваҡыт, кешегә һанап ҡына биргән алтындан да ҡәҙерле көндәрен май шәмендәй өрөп һүндереп, бәндәнең ғүмерен ҡыҫҡарта.

Гөлсибәр эштән һуң магазинға һуғылды ла, йәшел утҡа сығып өлгөрәйем тип, ашығып юл аша сығып барғанда, ҡаршыға килгән бер ир уның яурынына ҡағылып:

– Зинһар, 28-се йорттоң ҡайһы тирәләрәк икәнен әйтмәҫһегеҙме икән? – тип һораны. Көтөлмәгән был хәлгә Гөлсибәр тертләп китте. Бер аҙға ир менән ҡатындың ҡараштары осрашты. Ул арала ҡыҙыл ут янды, һәм улар ҡап юл уртаһында тороп ҡалдылар. Машиналар ике яҡтан геүләп хәрәкәт итә башланы.

– Ғәфү итегеҙ, машина хәрәкәтенә минең башым әйләнә, – тип таныш түгел ирҙең ҡулына тотоноп, күҙҙәрен йомдо Гөлсибәр.

Таныш түгел юлсының хуш еҫле одеколоны ҡатындың танауын ҡытыҡлаттырып, башын нығыраҡ әйләндерҙе. Ниһайәт, йәшел ут янды, ир кеше уны юл аша алып сыҡты ла:

– Берүк ғәфү итә күрегеҙ инде. Әллә нисек килеп сыҡты. Оло юл уртаһында, кеше ғүмерен ҡурҡыныс аҫтына ҡуйып, юҡ-бар хәбәр һорашып торам, – тине өҙгөләнеп.

– Йә, ярай, зарар юҡ. Инде башымдың әйләнеүе лә үтте. Борсолмағыҙ!.. Мин дә инде... ҡапыл... көтмәгәндә...

– Бер үк ғәфү итегеҙ...

– Ярай, етер инде ғәфү үтенергә, икебеҙ ҙә ғәйепле. Юл ҡағиҙәһен белмәгән бала-саға кеүек, – тине, ниһайәт, ҡаршыһында торған иргә иғтибар менән ҡарап, Гөлсибәр.

– Әгәр ҙә рөхсәт итһәгеҙ, мин һеҙҙе өйөгөҙгә тиклем оҙатып ҡуйыр инем.

– Рәхмәт, ул тиклеме кәрәкмәҫ. Ҡайтып еттем, бына, ошо кафе өҫтөндә йәшәйем мин, – тип йылмайҙы ҡатын, туғыҙ ҡатлы йортҡа күрһәтеп, бит алмаларына нәзәкәтлек өҫтәп матур ғына соҡорҙар хасил булды.

– Улай булғас, үҙ ғәйебемде аҡлау йөҙөнән, һеҙҙе ошо кафеға ҡәһүә эсергә саҡырам.

– Рәхмәт, кинәнеп риза буласаҡмын, сөнки ышанһағыҙ – ышанығыҙ, ышанмаһағыҙ – юҡ, ошонда ун биш йыл йәшәйбеҙ, ә шунда бер тапҡыр ҙа инеп сыҡҡаным булманы.

– Ысынлапмы?

– Ысынлап!..

– Тик бына... беҙ һеҙҙең менән бөтөнләй таныш түгелбеҙ, икенсенән, һеҙҙең баяғы һорауығыҙға яуап бирә алманым.

– Мин нимәлер һораным?

– Әлбиттә, әллә оноттоғоҙ?!. – Ҡатын йөҙөн етдиләтте.

– Юҡ, юҡ, шаярттым, әлбиттә, онотманым. Ә танышыуға килгәндә, минең исемем Таһир, – тип ҡулын һуҙҙы ир.

– Гөлсибәр.

– Гөлсибәр! Мөғжизә, беренсе тапҡыр шундай исеменә есеме тап килгән кешене осратам.

– Ярамһаҡланмағыҙ, арттырмағыҙ ҙа...

– Ихлас күңелдән, ысынлап...

Кафеға ингәс, Гөлсибәр Таһирҙы башынан аяғына тиклем иғтибар менән ҡарап сыҡты: бөхтә итеп кейенгән. Бындай ҡупшы ир, моғайын, яңғыҙ түгелдер, тик ниңә... Бәлки?.. Ул арала Таһир тәм-том менән ике сынаяҡ ҡәһүә алып килде.

– Рәхим итегеҙ!

Гөлсибәр, бит алмаларын соҡорландырып, йәнә йылмайҙы:

– Рәхмәт!

Таһир тәм-томдо Гөлсибәрҙең алдынараҡ күсерҙе:

– Етешеп ултырығыҙ, – тине, – бәлки, “һин”гә күсербеҙ, әтеү...

– Мин ҡаршы түгел, һин икән, һин булһын. Әтеү, ысынлап та, сит кешеләр кеүек.

– Ҡалай йәтеш әйттең, “сит кешеләр кеүек” тип. Ни өсөндөр мин һине бик күптәнән беләм кеүек. Юл аша сыҡҡанда ла ҡаршыма килгән әллә нисә кеше араһынан мотлаҡ һиңә генә мөрәжәғәт итеүем дә юҡҡа түгелдер бит, һин нисек уйлайһың? – Таһирҙың йөҙө нурланып китте.

Гөлсибәр, сынаяғын алдынан күсереп:

– Ярай, хәҙер таралышһаҡ та була, рәхмәт, – тип, хушлашырға ҡулын һуҙҙы. Таһир яңы ғына танышҡан һылыу ҡатындың нәфис ҡулдарын усына ҡыҫып:

– Әрһеҙ тимә, тик минең һис киткем килмәй, Гөлсибәр! – тине.

– Һин мине дөрөҫ аңламаның шикелле, ҡәһүә генә эсәбеҙ тигәйнек... Һине лә, мине лә өйҙә юғалтҡандарҙыр.

– Минең бында өйөм дә, һағынып көтөп ултырған кешем дә юҡ. Әсәйемде иҫәпләмәгәндә, – тине Таһир.

– Кит әле, шаяртма... Был ваҡытта мин күптән өйҙә булырға тейеш кеше... – Гөлсибәр нимә эшләргә лә белмәне.

– Һине көтәләр, ә һин бында башы әйләнеп, аҙашҡан бер юлсы менән...

– Эйе, эйе, беренсенән, аҙашҡан, икенсенән, бер кемгә лә кәрәкмәгән, өсөнсөнән, әйткән һүҙендә тормаған. – Гөлсибәр ихлас көлдө.

– Нисек инде һүҙендә тормаған? – Таһир сәмләнеп китте.

– Ҡәһүә генә эсәбеҙ ҙә һаубуллашабыҙ, тинең.

– Һаубуллашабыҙ, тимәнем, ә ҡәһеүә эсәбеҙ, тинем...

– Йә, ярай, ярай... Таһир, ысынлап та, мине өйҙә көтәләр.

– Һинең өсөн борсолоп, һағынып көтөп тороусыларың булһа, һәйбәттер ул, – Таһирҙың күҙҙәрендә һағыш билдәләре сағылды.

– Әлбиттә. Һин әллә ысынлап та?

Таһир өндәшмәне.

– Ҡарап торғанда бер ҙә яңғыҙға оҡшамағанһың. Кит, шаяртаһыңдыр, һеҙ, ирҙәр, бөтәгеҙ ҙә өйҙән сығып китһәгеҙ, егеткә әйләнәһегеҙ.

– Был ғәйепләүең минең адресҡа түгел.

– Үҙ ғүмеремдә беренсе тапҡыр күргән кеше тураһында бер нимә лә әйтә алмайым, хаҡым да юҡ, яңылышыуым да ихтимал ... Әгәр ҙә... Ғәфү ит!

– Әгәр ҙә тыңлағың килһә, һиңә бер ғибрәт һөйләйем. Ирҙәрҙе яҡлап, ҡатындарҙы яманлағым килгәндән түгел, – Таһир ҡарашын бер нөктәгә төбәп һөйләй башланы.

– Мин өйләнгәндә, иң яҡын дуҫым Харистың үҙ эшен асып, яҡшы ғына күтәрелеп киткән мәле ине. Өс ҡатлы коттедж төҙөтөп, ғаиләһе менән шунда, ҡала ситенә күсте. Унда юҡ нәмә үҙе юҡ: сауна, джакузи, бассейн, бильярд, спорт залдары. Йорт эсе музейҙы хәтерләтә ине. Һәр байрамды үҙенә саҡырып алып, шунда “полный катушка”ға байрам итә инек. Һуңыраҡ уңайһыҙланыу ҙа үтте. Уға нимә – аҡсаһы иҫәпһеҙ, бирелгән бер бөртөк ғүмерҙе кешесә йәшәргә кәрәк, ти ине ул. Бергә башлаған һәр байрамдың башын хәтерләйем, ә һуңы... иртән ярылырҙай булып баштың ауыртыуына уянып китәм. Шулай әллә нисә йыл дауам итте. Һуңғы тапҡыр Яңы йыл ҡаршы алғанда булды был хәл. Таң алдынан ҡурҡыныс төш күреп, лысма тиргә батып уянып киттем. Тороп китәйем тиһәм, эргәлә бисәм юҡ. Быларҙы эҙләп банкет залына төштөм. Тик унда ла бер кем дә булмай сыҡты. Харистарҙың йоҡо бүлмәһенә лә күҙ һалдым – унда Харистың бисәһе Гөлкәй өҫтөн дә сисмәй, йоҡлап ята, бәлки, индереп һалғандарҙыр. Башым кинәт асылып киткәндәй булды. Ә ҡайҙа минең бисә менән Харис дуҫ?.. Шулай йөрөй торғас, уларҙы бильярд өҫтәле өҫтөндә бер-береһен һөйгән мәлдәрендә тап иттем. Гөлкәйгә был турала өндәшмәнем, ғаиләләрен боҙғом килмәне, ә бисәм менән айырылыштыҡ. “Бушлай сыр сысҡан ҡапҡанында ғына була”, – тигәндәре бына шулай була икән. Аҙаҡ белеүемсә, улар был эш менән күптән шөғөлләнгән. – Таһирҙың күҙҙәренә йәш тығылды. – Һәм бына был фажиғәнең ҡорбаны мин – ҡатынһыҙ, яңғыҙ, улым – әсәйһеҙ, йәтим... Шул йәй үк улымды алдым да икенсе ҡалаға сығып киттем.

– Ниндәй ҡыҙғаныс ваҡиға!..

– Был хәлдән һуң ете йыл ғүмер үтеп китте. Кешеләргә ышанысым, ҡатын-ҡыҙға күңелем ҡатты.

Таһир алдындағы һыуынған ҡәһеүән эсеп бөтөрөп:

– Әгәр кәйефеңде ҡырһам, ғәфү ит, – тип, бер аҙға тынып ҡалды.

– Күпме кеше, шунса яҙмыш, – Гөлсибәр нимәлер һөйләргә ынтылып ҡуйҙы ла, кире уйланы. – Нимә генә булмаһын, тормош дауам итә, йәшәргә кәрәк, – тине, ахыры.

– Шулай булғас, ҡалдырып китмә мине, йәме.

– Ә ашығып ҡайҙа китеп бара инең?

– Бында бергә уҡыған курсташ егеттең яңы фатирын күрергә китеп бара инем. Ғөмүмән, Өфөлә командировкаламын. Теге ваҡыт сығып киткәндән алып Тольяттиҙа йәшәйем, эшләйем. Ә улым диплом алғандан һуң сит илдә.

– Ә мин, көркөлдөк тауыҡ, үҙемде ошо Өфөмдән, көндәлек ығы-зығыларымдан башҡа күҙ алдына ла килтерә алмайым, сит яҡтарҙа йәшәү тураһында башыма инеп сыҡҡаны ла юҡ хатта.

– Әллә тағы, өйрәнелде инде хәҙер. Әлбиттә, башта моңһоуыраҡ булды. Эшкә төшөп, яңы таныштар, дуҫтар барлыҡҡа килгәс, күндерҙе.

– Тыуған яҡ, туған йыр-моңдар һағындыралыр барыбер?

– Йәшерен-батырын түгел, әлбиттә, һағындыра. Ә бөгөн һинең менән танышҡандан һуң, белмәйем, китергә ҡайҙан көс табырмын?..

– Нисек тиҙ генә таныштыҡ, шулай уҡ тиҙ генә...

– Белмәйем, Гөлсибәр, әйтеүе еңел. Әгәр ҙә Хоҙай Тәғәлә бөгөн беҙҙе ошо ҙур юл уртаһында осраштырған икән, юҡҡа түгелдер ул, нисек уйлайһың?..

– Әйтеүе ҡыйын, кем белә...

– Әгәр ҙә бөгөн, киске етегә, ошо кафеға тағы саҡырһам, килерһеңме?!

Гөлсибәр ҡапыл ғына ни әйтергә лә белмәне. Йәш-елкенсәк кеүек ҡыланып тороу ҙа килешеп етмәҫ тип, ахыры:

– Ярай, килермен, – тине.

– Рәхмәт, Гөлсибәр, тик берүк һуңлай күрмә, йәме.

– Был йәһәттән борсолма. Мин бик теүәл кеше ул. Шуның арҡаһында йәш саҡта “свидание”ға егетемдән иртәрәк килгән мәлдәрем дә булды. Үҙең һуңламағайы, тим.

Шулай хушлаштылар.

Йәмил әсәһен ишек төбөнән үк ҡаршы алды.

– Бөгөн беҙҙең синыфтың ата-әсәләр йыйылышы була. Гөлназ Ғәзизовна һине мотлаҡ килһен, тине.

– Нимә, әллә тағы берәй эш боҙҙоңмо?

– Юҡ, әсәй, ниндәй эш боҙоу, ти, йыл аҙағы бит, һеҙҙең менән һөйләшеп алырға уйлайҙыр... Күберәк аҡса алып килһендәр, тине.

– Уныһы нимәгә тағы?! Ә-ә-ә, хәйер...

– Ана шул, “хәйер”гәлер: ашханаға, мәктәп, синыф фондына. Минең әлегә бөтә фәндәрҙән дә тик “бишле” билдәләре генә.

– Молодец, улым!

– Бик үк молодец та түгел шул, әсәй. Анау биолог “дүртле”нән артыҡ ҡуймай.

– Бәй, ни эшләп?

– Биологиянан “бишле” алыу өсөн был фәнде минән дә яҡшыраҡ белергә тейешһегеҙ, ти, үәт.

– Сәйер?!.

– Ҡыҙыҡ кеше ул шулай. Юғары уҡыу йортон тамамлаған уҡытыусынан да артыҡ белһәм, миңә мәктәпкә йөрөргә лә кәрәкмәй.

– Сәғәт нисәгә, шул, әүәлгесә, етегәлер?

– Эйе. Әсәй, сәй эсеп ал. Бына, йомортҡа ла ҡыҙҙырғайным, ашайһыңмы?

Йәмил, әсәһенең бойоҡ йөҙөнә иғтибарлыраҡ ҡарап:

– Әллә берәй нәмә булдымы, кәйефең юҡ? – тип һораны.

– Юҡ та... бер аҙ ял итеп алайым, – тип, Гөлсибәр үҙ бүлмәһенә инеп китте. – Былай булғас, Таһир менән осрашыуға барып булмай икән. Һәр ваҡыттағыса, берәй нәмә арҡыры килеп сығып тора.

Йәмил урамға туп тибергә сығып йүгерҙе. Өлкән улы ла, һөйгәне Айгөл менән филармонияға концертҡа барып, һуңыраҡ ҡайтасағы тураһында шылтыратып әйтте. Бына шулай балалары ла яйлап үҙалланып килә. Гөлсибәр, урамға күҙ ташлап, үҙ уйҙарына сумды.

Бына һиңә Таһир!.. Хоҙай Тәғәлә ялбарыуҙарымды ишеттеме?!. Уйламаған- көтмәгәндә килеп керҙе тормошома. Әсәйем һәр ваҡыт: “Өмөтөңдө өҙмә, ҡыҙым, Алланан һора, уның ҡөҙрәте киң”, – ти ине. Кеше ғүмере буйы үҙ яртыһын эҙләй. Табышҡандары, аймылыш булғандары ла күп була... Кем баштан уҡ уңа, күптәре мең һынауҙар аша үтеп, үҙ бәхетен таба, ә ҡайһы бер бәхетһеҙҙәре, аңҡы-тиңке йөрөп, үҙ яртыларын таба алмай, ғүмерҙәрен заяға үткәреп, теге донъяға китеп бара, ти ине. Ә миңә бөгөн бәхет йылмайҙы шикелле, әсәй!..

Гөлсибәрҙең күҙҙәренә шатлыҡ йәштәре бәреп сыҡты. Әле еткән ҡыҙ булып, егеттәргә күҙ һала башлағанда уҡ, Гөлсибәр үҙ яртыһының ниндәй булырға тейешлеген белә ине инде. Баһадир кәүҙәле, мөләйем йөҙлө, иғтибарлы, аҙ һүҙле, уңған... һәм башҡа бик күп ыңғай сифаттар... Йәш ҡыҙ хатта буласаҡ тормош иптәшенең ниндәй маркалы машинаһы, ниндәй еҫле хушбуй ҡулланырға тейешлегенә тиклем яҡынса күҙаллай ине. Тик бер нисек тә тап итә алманы ул уны. Кейәүгә лә, йәшем үтеп бара, тип, артынан дегәнәк кеүек йәбешеп, эйәреп йөрөгән Саматҡа сыҡты. Сыҡты ла, ун йыл да бергә йәшәй алмай, айырылыштылар.

Ә Таһир менән осрашҡандан һуң Гөлсибәрҙең ойоған йөрәге урынынан ҡуҙғалды, нығыраҡ дөпөлдәп, үҙенең барлығын нығыраҡ һиҙҙерҙе. Таһирҙың һағыш тулы күҙҙәре ҡатындың күҙ алдынан китмәне. Ундай күҙҙәрҙә ялғанлыҡ була алмай. Унан кире, донъяның әсеһен-сөсөһөн күп күргән Гөлсибәр ялғанлыҡтан ихласлыҡты ғына айырырға күптән өйрәнгән инде.

Сәғәтенә күҙ һалып алды ла мәктәпкә ашыҡты. Подъезд төбөндә торған машинаһына ултырып, мәктәпкә китте.

Вахтер әбей:

– 9 “б”ла йыйылыш буласағын Гөлназ Ғәзизовна иҫкәртмәнесе, – тип, аптырабыраҡ ҡаршы алды. – Ҡайтып киткәнен күрҙем, килгәне тойолманы, – тине, өҫтәп.

– Әле һеҙҙән башҡа килеүселәр, һораусылар ҙа юҡ, яңылышманығыҙмы икән? – тине ул.

Килгәс, бер аҙ көтөп торайым инде, тип, Гөлсибәр сығып машинаһы тирәһендә йөрөштөрҙө. Сәғәт һигеҙенсе киткәс, кеҫә телефонынан Йәмилгә шылтыратты.

– Әсәй, йыйылыш бөгөн түгел, иртәгә икән. Әле көндәлегемде асһам, үҙем дә аптырап киттем, – тине улы, аҡланып.

Таһир кафе эргәһенә килеп туҡтағанда, сәғәт теүәл ете ине. Инеп, тәҙрә эргәһендәге өҫтәл артына ултырҙы. Сәғәт һигеҙенсе ярты булып китте, тик Гөлсибәр күренмәне. Телефонын һорарға башы етмәгәнгә үҙен әрләп тә алды, тик хәҙер әрләүҙән ни файҙа инде. Ҡаршыла торған көҙгөгә күҙ һалды: алдаҡсы, йүнһеҙ кешегә лә оҡшамағанмын кеүек... Әллә, был бәйләнсектән тиҙерәк ҡотолайым, тип кенә ризалашты микән?.. Мин ни аҙғын бисәмдән башҡа ҡатын-ҡыҙ күрмәгәс, бәлки, ысынлап та, самамды юғалтып ебәргәнмендер... Беренсе күреүемдән үк оҡшаттым бит. Әлегәсә минең менән ундай хәл булғаны юҡ ине... Таһир, урынынан тороп, урамға сыҡты. Ҙур йорттоң тәҙрәләрен күҙҙән үткәреп, уның тәҙрәһен табырға, танырға тырышты. Тик ғүмерендә бер тапҡыр ҙа күрмәгән тәҙрәне ҡайҙан тапһын инде? Кәйефе бөтөнләй ҡырылып, машинаһына инеп ултырҙы. Тик китергә ашыҡманы, бәлки... Радиоһын йыр-моңдар тулҡынына көйләне.

Үҙенең малайҙарса бер ҡатлылығына ҡысҡырып көлгөһө, тәжрибәһеҙ йәш егеттәр кеүек бер күреүҙән ғашиҡ булып, иғтибарһыҙ ҡалған кисерештәре өсөн ерҙә тәгәрәп ятып илағыһы килде уның. Ни өсөн?!. Ни эшләп, ни сәбәптән?.. Әйтерһең дә, сабыйға магазиндан әле генә матур уйынсыҡ алып күрһәттеләр ҙә, ҡулына тоттороп та ҡарамай, кәштәгә кире ҡуйҙылар... Гөлсибәр, Гөлсибәр!..

Нисә йыл яңғыҙлыҡтан һуң беренсе тапҡыр ғүмер көмбәҙен яҡтыртып ебәргән тәүге өмөт нуры нисек тиҙ ҡабынды, шулай тиҙ генә һүнде лә ҡуйҙы. Яңғыҙлығын йәмләргә теләгән ҡатын-ҡыҙҙар ҙа булманы түгел, булды, тик Таһирҙың береһенә лә күңеле ятманы. Әрһеҙлектәре, үтә саялыҡтары ҡурҡытты уны.

Ә Гөлсибәр... Ул шоморт ҡара күҙҙәре, ихласлығы, мөләйемлеге менән Таһирҙың әсәһенә лә оҡшағандай. Утлы күҙҙәрҙән ҡурҡа Таһир. Ни өсөндөр ундай күҙле кеше эргәһендә тыныслыҡ юҡ кеүек. Ә Гөлсибәрҙең ябай һәм шул уҡ ваҡытта ҡупшы ғына йыйылып, тулҡынланып муйынына төшкән ҡара сәстәре, еңелсә биҙәнеүе, нәфис ҡулдары, килешле кейеме – һәр нәмә үҙ урынында. Ә һөйләшеүе! Ундай тауышты ғүмер буйы тыңлаһаң да биҙҙермәйҙер. Ихлас һөйләй, күҙҙәреңә тура ҡарап, рәхәтләнеп тыңлай ҙа белә ул. Юҡ, юҡ, ундай ханымдар көн дә осрамай!.. Был – яҙмыш. Тик ниңә килмәне?.. Таһир былай көтөп ултырыуҙан бер мәғәнә лә тапмай, ҡуҙғалып китте.

Таһирҙың һаман да көтөп ултырыуы икеле булһа ла, Гөлсибәр, машинаһынан төшөп бер тын тирә-йүнде күҙҙән үткәреп торҙо ла кафеға инде. Энә төшөр урын да юҡ. Уларҙың көндөҙ ҡәһүә эскән өҫтәлдәре артында икенсе йәштәр күңел аса. Гөлсибәр һут һатып алды ла кафенан сығып китте.

– Яҙған булһа, яҙмыш барыбер осраштырыр. Бөгөн булмаһа, иртәгә, иртәгә булмаһа, иртәнән һуңға... Тик төшөнкөлөккә генә бирелергә ярамай...

Йәй айҙары ауыл, баҡса, Өфө араһын тапап үтте тиерлек. Аҙналап ваҡыт Арҡайым, Шүлгәнташ мәмерйәһе яҡтарын күреп ҡайтыуға китһә, Янғантау баҫҡыстарына менеп төшөү, Йүрүҙәндә һыу ҡойоноу үҙе генә өс-дүрт көн ваҡытты алды. Ни тиһәң дә, үҙебеҙҙең тәбиғәттәге ялды бер ниндәй диңгеҙ буйындағы ялға ла алыштырырлыҡ түгел. Кем әйтмешләй, “адаптироваться” итергә лә кәрәкмәй. Нисек бар, шул көйө, үҙебеҙсә, өйрәнгәнсә...

Өлкән улы өйләнеп, туй үткәреп ебәрҙеләр. Фатир алыштырыу мәшәҡәте бик күп ваҡытты алһа ла, Йәмилдең уҡыуы башланғансы, ул мәсьәлә лә йәтеш кенә хәл итеп ҡуйылды.

Урынлашып бөткәс, өй тирәһенән берәй гараж да табып булмаҫмы тип, Гөлсибәр подъезд төбөндәге иғлан таҡтаһына белдереү яҙып элде. Шул көндө үк ишек ҡыңғырауы шылтыраны.

– Иғлан буйынса, асығыҙ әле, – тине оло йәштәге ҡатын-ҡыҙ тауышы.

Гөлсибәр ишекте асты.

– Ҡыҙым, бына белдереүеңде күреп, инә һалдым әле, – тине ул.

– Күпмегә һатаһығыҙ, инәй?

– Күпмегә тип ни, ҡапыл ғына әйтә алмайым, балам, беҙҙең ике гараж. Ейәнем машинаһын һатып сит илгә киткәндән алып, берәүһе буш тора. Улымдың уның менән булырға ваҡыты юҡ...

– Һеҙ нисәнсе фатирҙан, инәй?

– Нисәнсе тип, һеҙҙең аҫтағы, өс бүлмәле фатирҙан мин. Улым ял көнө ҡайта, бер үк башҡа кешенән алмай тороғоҙ инде.

– Ярай, инәй, ярай. Тик ҡайһы тирәлә һуң гаражығыҙ?

– Алыҫ түгел. Беҙҙең подъездан бер илле метрлап ҡына. Яҡын, эргәлә генә...

– Иҫкеме, яңымы тигәндәй? Ниндәй материалдан эшләнгән?

– Кирбестән. Нисә йыл торғанын әйтә алмайым, балам, сөнки үҙебеҙ ҙә әҙерҙе һатып алдыҡ.

– Инәй, әйҙә, үтеп кит әле, бала-саға һымаҡ ишек төбөндә тотамсы, сәйем дә ҡайнап ултыра, – тине Гөлсибәр, әбейҙе түргә саҡырып.

– Ҡайһы яҡтарҙан күсенеп килдегеҙ, ҡыҙым? Бында бит элек мәрйәләр йәшәне. Ҡалай йәтеш, үҙ мосолман кешеләребеҙ булғас.

– Проспекттан беҙ, инәй. Өлкән улым өйләнгәс, бер бүлмәбеҙҙе йәштәргә бүлеп бирергә тура килде.

– Ярай, изге сәғәттә булһын. Йәштәр, бер-береһе менән килешеп, матур итеп йәшәп китһендәр.

– Тормош иптәшең дә барҙыр, ҡыҙым. Был тиклем мәшәҡәтте яңғыҙ атҡарып сығыу, ай-һай, ауыр эш.

– Башыңа төшһә, эшләйһең икән, инәй. Унан кире, ғаилә ҡороп, донъя йөгөн бергә тартырҙай көслө заттар миңә әлегәсә осрағаны булманы.

– Улым да шулай ти. Килен менән күптән айырылышҡайнылар, әле һаман яңғыҙ. Ахыры, берәй әтнәкәһе барҙыр инде. Беҙ өйләнешкән заманда айырылышыу ҙа, суртым да юҡ ине. Йыл да бер бала, Хоҙай күпме бирә... Әллә шуға ғауғаға ваҡыт булманы.

– Улығыҙ ял көнө ҡайтҡас, иртәнән һуңға булып сыға инде... Әгәр ҙә ҡайтмаҫҡа булһа?

– Һатырға кәрәк, ти ине. Тик әлеге лә баяғы шул ваҡыт юҡлыҡҡа һылтанды. Һиңә яҙған гараж булһа, ҡайтыр, ҡыҙым, борсолма.

– Шулай ғына булһын инде, инәй. Яҡынлығы уңайлы ине бит әле ул.

– Йә, ярай, ҡыҙым, ҡайтайым. Бик итәғәтле кешегә оҡшағанһың. Сәйеңә, алсаҡ йөҙөңә ҙур рәхмәт! Татыу күршеләр булып йәшәрбеҙ, тип уйлайым.

– Эйе, инәй, эйе, шулай ғына булһын. Быға тиклем күршеләремдән уңдым, бында ла, Алла бирһә...

Инәй, оло эш эшләгән кеше кеүек, хушлашып сығып китте.

* * *

Ял көндө Гөлсибәр машинаһы менән подъезд алдына килеп туҡтағанда, күрше инәй ишек төбөндәге эскәмйәлә ултыра ине.

– Һаумыһығыҙ, инәй, улығыҙ ҡайттымы? – тип сәләм бирҙе уға.

– Ҡайтты, ҡыҙым, ҡайтты. Әйттем бит, рәхәтләнеп риза булды.

– Күпмегә, ти?

– Егерме биш мең. Бына асҡысы, әйҙә, хәҙер үк барып ҡарайбыҙ.

– Әйҙәгеҙ һуң. Миңә тиҙерәк булыуы мөһим, – Гөлсибәр, әбейгә эйәреп, гараж ҡарарға китте.

– Бындағы артыҡ-бортоҡ тимер-томорҙары торһон, ҡамасауламаһа, ташлаһалар ҙа була, – тине.

Гөлсибәр гаражды күҙҙән үткәргәс:

– Алам, инәй, уйлап та тормай алам. Аҡсаһын индереп бирермен, йәме.

– Әтеү, мә асҡысың, ҡыҙым, тимер атыңды хәҙер үк ояһына индереп биклә, – тип, әбей асҡысты яңы хужаның ҡулына тотторҙо.

* * *

Ваҡыт үтә торҙо. Бөтә ер ап-аҡ юрғанға төрөндө. Гөлсибәр Таһирҙы ҡасан да булһа бер осратыуына өмөтөн өҙмәй, ҡәҙимге тормош ығы-зығыларына күмелеп йәшәүен дауам итте. Бер аҙнанан Яңы йыл. Йәмил шыршыны баҙарҙан үҙе һайлап алып ҡайтып, биҙәп ҡуйҙы. Гөлсибәр:

– Улым, гараж алдын көрәп, машинаны сығарһаң, “Метро”ға барып, аҙыҡ-түлек алып ҡайтыр инек, – тине.

– Әтеү мин ҡар көрәргә йүгерҙем, ә һин әҙер тор, бер ярты сәғәттән машина гараж алдында торасаҡ.

– Ярай, бар, йүгер, – тип оҙатып ҡалды әсә, ҡанатланып йөрөгән улына ҡыуанып.

Ярты сәғәт үттеме-юҡмы, Йәмил кеҫә телефонынан шылтырата. Гөлсибәр тәҙрәнән урамға ҡараһа, машина гараж алдында, ә Йәмилдең эргәһендә бер ир кеше тора. Арлы-бирле берәй хәл булмағайы, тип уйлап өлгөрмәне, улы:

– Әсәй, был ағай беҙҙең гараждың элекке хужаһы икән. Гараждан шыршыны иҙәнгә нығытып ҡуя торған нәмәһен алырға килгән. Инеп алһынмы? – тип аңлата һалды.

– Әлбиттә, алһын, – тине Гөлсибәр. Өҫкө ҡаттан әбейҙең улын асыҡ ҡына күрә алманы Гөлсибәр. Торошо, буй-һыны, өҫтөндәге туны, башындағы затлы кәпәсе, алыҫтан ҡояш нурына йылтлап торған кейеҙ итеге был ирҙең тегендәй-бындай ғына кеше түгеллеге тураһында әйтеп тора ине.

Ҡыҙыҡ, Таһир ҡыш көнө ниндәй икән? Әгәр ҙә мин уны әле урамда осратһам, танырмынмы икән?!

Гөлсибәр урамға йыйынды. Подъезд ишеген асып сыҡҡанда, теге әбейҙең улы ҡар өҫтөндә иҙән балаҫтарын ҡағыу менән мәшғүл ине. Гөлсибәрҙе күргәс, ҡаҡҡысын балаҫ өҫтөнә ташлап:

– Әсәйем һөйләп бөтә алмаған яңы күршеләр менән танышайым әле, – тип уға ҡаршы килде. – Һаумыһығыҙ, Йәмил менән таныштым, ә хәҙер әсәһе менән... – тине лә, әйтә башлаған һүҙен әйтеп бөтөрмәй, килгән еренән туҡтап ҡалды.

– Гөлсибәр?!. – тине ул ишетелер-ишетелмәҫ кенә. Көтмәгән хәлдән йөҙөндә аптырау ҡатыш икеләнеү билдәләре сағылды.

– Таһир! – тине Гөлсибәр, ни эшләргә лә белмәй, унан да нығыраҡ тулҡынланып.

– Бына һиңә кәрәк булһа, мөғжизә!.. Һаумы, Гөлсибәр? – тине Таһир, ниһайәт, үҙен бер аҙ ҡулға алып.

– Һаумы? Хәл-әхүәлдәрең нисек?

– Ашауға ҡарап, – тигән булды Таһир уйынлы-ысынлы.

– Бына ниндәй икән ул әсәйемдең күптән минең менән бик таныштырырға теләгән һөйкөмлө ханымы! – Таһир күҙ ҡараштарын Гөлсибәрҙән ала алманы.

– Әллә Әҡлимә әбей беҙҙе таныштырырға уйланымы?

– Уйланы ғына тиһең, ҡолаҡ итемде ашап бөттө.

– Ә һинең танышҡың килмәне, аңлауымса... әтеү...

– Танышҡым килмәне, тип әйтһәм, бик үк дөрөҫ булып бөтмәҫ, шулай ҙа әсәйемә оҡшаған ханымды күреү теләге тыуҙы. – Таһирҙың күҙҙәре нурланып китте.

– Байрам менән, Таһир, Яңы йыл менән!

– Рәхмәт. Мин дә һеҙҙе – үҙеңде лә, улыңды ла ҡотлайым! Йәмил – шәп егет!

– Минең әле өйләнгән улым да бар. Шуларға бүлмә бүлеп биреп, һеҙҙең яҡҡа килеп сыҡтыҡ инде.

– Гөлсибәр, һеҙҙе үҙебеҙгә бөгөн байрам табынына саҡырам.

– Әсәйең менән кәңәшләшмәй ҙә, ҡапыл шулай...

– Әсәйем күктең етенсе ҡатында буласаҡ.

– Ярай, күҙ күрер... Ә хәҙер беҙ “Метро”ға юлландыҡ, һеҙгә берәй нимә алырға кәрәкмәйме?

– Әйтеүеңә рәхмәт, юҡтыр ул. Кәрәк булһа, әсәйем күптән магазинға йүгертер ине.

– Әтеү, беҙ киттек, кискәсә!..

* * *

Яңы йыл төнө бик һалҡын, аяҙ. Сәғәт ун икене һуғып, Яңы йылға аяҡ баҫҡас, олоһо-кесеһе Үҙәк майҙанға байрам шыршыһы эргәһенә ашыҡты.

– Әсәй, һинең кәйефеңде ҡырмаҫ өсөн алдан әйтмәгәйнем. Беҙ бөтә синыф менән ҡала шыршыһы янында осрашырға һөйләштек, шунда йүгерәм, йәме?

– Ярай, бар, тик матур ғына йөрөгөҙ, йәме, – тине Гөлсибәр һәм, яңғыҙы ҡалғас, нишләргә белмәй аптырай ҡуйҙы. Ишектә шул саҡ ҡыңғырау зыңғырланы.

Көҙгөнән өҫ-башына күҙ йүгертте лә ишек асырға йүгерҙе. Ишек алдында Таһир әсәһе менән тора ине.

– Әйҙә, түрҙән үтегеҙ!

– Бына, ҡыҙым, үтеп барышлай ғына һуғылдым, – тип татылданы Әҡлимә әбей. – Икенсе ҡатта йәшәгән Зөлхизә әхирәтем саҡырғайны. Яңы күршеләремде байрам менән ҡотлайым, тип кенә туҡталдым. Ҡайҙа балалар?

– Өлкән улым килен менән турбазала ял итәләр. Йәмил әле, һеҙҙең алдан ғына, дуҫтары менән шыршыға китте.

– Ярай, шулай икән, иҫән йөрөһөндәр. Бына, һеҙҙең өсөн тип кенә бешергән байрам бәлешем. Рәхим итеп ал! Ни эшләптер табынға инмәнегеҙ?

– Рәхмәт, инәй, кәрәкмәҫ ине борсолорға. Өйҙә булғыбыҙ килде, йола ла... Әйҙә, түргә үтегеҙ әле, хәҙер сәйемде яңыртып ебәрәм.

Гөлсибәр китап кәштәһенән инәй өсөн алдан әҙерләп ҡуйған бүләген алып:

– Байрам менән, инәй, ауырымағыҙ, оҙон ғүмерле булығыҙ, – тип, әбейҙең муйынына гәрәбәнән муйынсаҡ таҡты.

– Эй, Хоҙайҡайым, рәхмәт төшкөрө, ҡара әле, улым, һин бүләк иткән һырғама парҙан муйынсағым да булды.

Әбей ҡыуанысынан ни эшләргә белмәне, көҙгө алдында өйөрөлдө.

– Әллә алдан һөйләшеп алдығыҙмы?

– Һөйләшеүен-һөйләшмәнек, әсәй, ә нисек күңелле килеп сыҡты, белгән кеүек, – тип ҡеүәтләне Таһир.

– Рәхмәт, балалар, рәхмәт. Хоҙай Тәғәлә үҙегеҙҙе лә ҙурлаһын... Ә хәҙер, ҡыҙым, бер үк асыуланып ҡалма, тиҙерәк бүләктәремде Зөлхизә әхирәтемә барып күрһәтә һалайым.

Таһир, ниһайәт:

– Гөлсибәр, һинең менән танышҡандан һуң эш буйынса Францияла командировкала булырға тура килгәйне. Шунда үҙемә һайлағанда бына ошо хушбуйҙың еҫен бик оҡшатып һатып алдым. Уйымда һин инең... Ошо көнгәсә ул эштә сейфта торҙо. Хуш еҫе шунда торған ҡағыҙҙарыма һеңеп бөтһә лә, торған урынын алыштырманым. Бөгөн ул үҙенең ысын хужаһын, һине саҡ көтөп алды. Ҡабул ит! – тине, Гөлсибәрҙең битенән үбеп.

– Рәхмәт, еҫе, ысынлап та, илаһи, миңә лә оҡшай, – тине ул.

– Ә мин һиңә бүләк алып өлгөрмәнем, Таһир, ғәфү ит!

– Һин миңә үҙең ҙур бүләк! Тик, күҙ алдыңдан башҡа бер ваҡытта ла юғалмаҫмын, тип һүҙ бир.

– Юғалырға, мин һиңә мәрйен бөртөгөлөр шул, – тип йылмайҙы Гөлсибәр. – Әйҙә, табын артына ултыр. Байрам дауам итә бит әле.

Миләүшә Ғәйфуллина.